Trong tháng đầu tiên, cha mẹ vẫn còn nhiều bỡ ngỡ khi chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sơ sinh. Vì vậy, nắm vững đặc điểm cũng như cách chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi là điều cần thiết đối với tất cả các bậc cha mẹ.
Giai đoạn này, có thể bé vẫn đang trong tuần trăng mật nên chỉ ăn và ngủ cả ngày, khoảng 16-18 tiếng/ngày. Nhiều bậc cha mẹ cảm thấy việc chăm sóc trẻ sơ sinh khá đơn giản.
Lúc này bé chủ yếu tập thích nghi với môi trường bên ngoài tử cung, chuyển từ môi trường nước sang môi trường không khí. Cơ thể bé còn non nớt, cấu tạo và chức năng của các cơ quan chưa hoàn thiện đầy đủ. Và hệ thần kinh của bé luôn trong trạng thái bị ức chế nên ngủ cả ngày.
Tuy nhiên, có những em bé kết thúc tuần trăng mật sớm, thức nhiều hơn, khóc nhiều hơn. Cùng lúc đó, bố mẹ bắt đầu hoang mang không biết mình đã làm sai điều gì khiến bé quấy khóc, không chịu ngủ sau khi ăn.
Ngoài ra, trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi có thể gặp một số hiện tượng sinh lý sau:
- Đỏ da sinh lý: Nguyên nhân là do mạch máu dưới da của trẻ chưa phát triển, lớp mỡ dưới da còn mỏng nên khi trẻ vặn mình, da sẽ đỏ lên. Và khi bé nằm yên da dẻ hồng hào trở lại.
- Bong da sinh lý: Trẻ sinh non, tức là thai trên 40 tuần sẽ thường gặp hiện tượng này.
- Phản xạ Moro: Trẻ thường giật mình, vung tay lung tung trong không khí, cả khi ngủ và khi thức. Khi ngủ, phản xạ ngủ khiến bé không ngủ ngon.
- Vặn mình: Bé vặn mình là hiện tượng sinh lý bình thường, là cách bé thích nghi với môi trường bên ngoài bụng mẹ. Vì vậy, cha mẹ không nên quá lo lắng và cho rằng con mình thiếu chất.
Nếu trẻ 1 tháng tuổi vẫn bị vàng da thì đó không phải là vàng da sinh lý nữa. Vàng da sinh lý chỉ xuất hiện trong 1-2 tuần đầu sau sinh. Do đó, nếu trẻ 1 tháng tuổi vẫn bị vàng da thì đây là vàng da bệnh lý. Cha mẹ cần đưa ngay bé đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Lúc này, hệ miễn dịch của trẻ còn rất non yếu nên rất dễ bị nhiễm trùng và diễn biến nặng rất nhanh. Đây cũng là độ tuổi có tỷ lệ tử vong cao nhất. Vì vậy, khi trẻ bị sốt hay có bất kỳ vấn đề gì bất thường, cha mẹ cũng cần đưa ngay đến các cơ sở y tế để thăm khám. Đồng thời, trẻ được tiêm phòng đầy đủ.
Khi theo dõi sự phát triển thể chất của trẻ sơ sinh, cha mẹ không nên chỉ chú trọng đến cân nặng của trẻ mà cần theo dõi biểu đồ tăng trưởng qua từng giai đoạn. Biểu đồ tăng trưởng sẽ bao gồm 3 yếu tố: cân nặng, chiều cao, vòng đầu.
Trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi sẽ có các chỉ số trung bình như sau:
- Cân nặng: Trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi có cân nặng trung bình khoảng 3,5 – 5 kg. Mỗi tuần bé tăng đều khoảng 150-200 gam. Tuy nhiên, đây chỉ là con số để cha mẹ tham khảo, còn cân nặng của bé còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như: giới tính, gen di truyền, thứ tự sinh…
- Chiều cao: Chiều cao trung bình của trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi vào khoảng 50 – 59 cm. Tuy nhiên, chỉ số này còn phụ thuộc vào giới tính, gen di truyền,…
- Chu vi vòng đầu: Chu vi vòng đầu trung bình khoảng 35 – 37cm. Tăng khoảng 2cm/tháng trong 3 tháng đầu đời, 1cm/tháng từ 4-6 tháng tuổi, 0,5cm/tháng từ 6-12 tháng tuổi.
- Ngực: Khoảng 32-34 cm
- Thóp: Thóp trước có kích thước mỗi thóp khoảng 2cm, nhỏ hơn lúc mới sinh. Thóp có hình tam giác.
- Các giác quan: Thị giác và thính giác của bé được cải thiện rõ rệt, bé có thể nhận biết giọng nói của mẹ và hướng sự chú ý đến nguồn âm thanh. Em bé của bạn có thể thể hiện cảm xúc vui vẻ khi nghe thấy giọng nói của bạn và nhìn thấy khuôn mặt của bạn. Khi bất ngờ nghe thấy tiếng động lạ, anh cũng lộ rõ vẻ ngạc nhiên.
- Cử động: Cơ cổ của bé còn yếu nên bạn vẫn cần lưu ý đỡ phần cổ khi bế bé. Bàn chân của bé chưa cầm nắm được, bé chỉ biết cảm nhận các chi đang dính vào cơ thể mình. Và khi mẹ đặt ngón tay vào giữa lòng bàn tay bé, bé sẽ có phản xạ co bàn tay lại.
- Cảm xúc: Lúc này trẻ đã biết thể hiện một số cảm xúc cơ bản như: vui mừng khi nghe thấy giọng nói và nét mặt của mẹ, ngạc nhiên khi bất ngờ nghe thấy tiếng động lạ, khóc khi đòi hỏi một yêu cầu nào đó…
Giai đoạn này, bé vẫn đang tập thích nghi với môi trường bên ngoài bụng mẹ nên chỉ ăn rồi ngủ. Đây cũng là thời kỳ tăng trưởng nhanh. Vì vậy, điều quan trọng nhất của cha mẹ khi chăm sóc, nuôi dưỡng con cái là giúp trẻ ăn ngủ đủ giấc để phát triển khỏe mạnh.
- Hướng dẫn trẻ ngậm bắt vú đúng cách và hiệu quả
- Ợ hơi triệt để để giảm thiểu tình trạng trào ngược, chướng bụng và đau bụng
- Xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học, phù hợp để trẻ tách bạch giữa ăn và ngủ
- Tạo môi trường ngủ an toàn theo tiêu chuẩn khuyến nghị của WHO
- Thiết lập thói quen đi ngủ cho bé và bắt đầu chuẩn bị các hướng dẫn để bé tự ngủ.
- Cho bé tập nằm sấp khi thức giúp bé phát triển các kỹ năng cần thiết
- Tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch
- Luôn giữ tay chân sạch sẽ khi tiếp xúc với bé, không hôn trực tiếp. Người lớn đang bị sốt và hút thuốc không nên tiếp xúc với em bé.
- Khi bế trẻ cần đỡ cổ cẩn thận vì cơ cổ chưa ổn định. Không nên lắc trẻ vì sẽ ảnh hưởng đến bộ não non nớt của trẻ.
- Để làm đúng tất cả những điều này, giúp bé ăn ngon, ngủ đủ giấc, hạn chế quấy khóc, mẹ hãy tham khảo ngay liệu trình POH EASY giúp chăm bé đúng cách ngay từ năm đầu đời.
Ngoài ra, mẹ cũng cần ăn uống đầy đủ và đa dạng, nghỉ ngơi để phục hồi sức khỏe thì mới có nguồn sữa đảm bảo dinh dưỡng cho bé. Mẹ có thể mua một số đồ chơi như móc treo nôi/cũi, tranh/sách đen trắng, lục lạc lắc tay… để chơi cùng bé.